سیستم های تهویه و تهویه مطبوع
کلیات سیستم های تهویه و تهویه مطبوع ـ این فصل انواع سیستمهای کلی تهویه مطبوع و تهویه ساده را که در ساختمانهای مختلف بکار می رود بیان می کند. و اگرچه تهویه مطبوع تابستانی ( تهویه مطبوع سرد ) مورد توجه عمومی است. ولی سیستم تهویه مطبوع زمستانی ( گرم ) و همچنین سیستمهای تهویه ساده نیز بکار برده می شود .
سیستمهای تهویه و تهویه مطبوع بطور کلی به پنج دسته تقسیم می شوند :
1 ـ تهویه ساده . 2 ـ تهویه زمستانی.
3 ـ تهویه تابستانی. 4 ـ تهویه مطبوع کامل.
5-تهویه طبیعی.
1 ـ سیستم تهویه ساده ـ از نام تهویه ساده چنین استنباط می شود. که تنها استفاده ی این سیستم جریان دادن هوا بدون دخالت دمااست.،ولی می بایستی درنظر داشت با اینکه تهویه با تهویه مطبوع تفاوت کلی دارد ولی وجود گرما در تهویه ساده نیز دخالت دارد .
2 ـ تهویه مطبوع زمستانی ( تهویه مطبوع گرم ) ـ .منظور از تهویه مطبوع زمستانی به وجود آوردن جریان هوا با شرایط تصفیه ،کنترل دما با گرم کردن. هوا،کنترل رطوبت با عمل رطوبت زنی و سایر شرایط دیگررطوبت زنی.
3 ـ تهویه مطبوع تابستانی ( تهویه مطبوع سرد ). این سیستم شامل تولید جریان هوا است. با شرایط تصفیه کنترل دما با سرد کردن هوا و رطوبت گیری و سایر شرایط دیگر .
4 ـ تهویه طبیعی .
5 ـ تهویه مطبوع کامل ـ جریان هوا همراه با تصفیه هوا،کنترل دما از نظر گرما و سرما و عمل رطوبت زنی و رطوبت گیری.
مورد استفاده هریک از سیستمهای تهویه
1 ـ سیستم تهویه ساده : این سیستم را موقعی بکار می بریم که نیازی به برقراری ایجاد شرایط مطبوع در هوا نباشد. و ضمناً ارزانی سیستم تهویه مطبوع مورد اهمیت باشد . جریان هوایی که فقط یک تهویه ساده در هوای خارج باشد. البته تحت شرایط ناقصی قرار گرفته است. ولی تا حدودی وظیفه تهویه مطبوع را انجام می دهد .، مثلاً نمی تواند کم کردن بوی بد یا کم و زیاد بودن دما را در دمای مؤثر برقرار نماید.، مگر در یک دامنه خیلی محدود.
2 ـ سیستم تهویه هوای گرم : در این سیستم هدف اصلی گرم کردن و تأمین اتلافات گرمایی هوا در زمستان است. و به علت کنترل نکردن کلیه شرایط مطبوع هوا نمی توان آنرا یک سیستم تهویه مطبوع زمستانی نامید .
3 ـ تهویه مطبوع زمستانی : این سیستم چون احتیاج به مخارج زیاد تولید سرما و دستگاه رطوبت گیری ندارد .در ساختمانهایی مانند ادارات ، کلیساها و یا بعضی از سالنهای کنفرانس و مدرسه ها و منازل مسکونی که صاحب آنها احتیاجی به وجود سرما نداشته باشد بکار می رود .
مورد استفاده هریک از سیستمهای تهویه 2.
4 ـ تهویه مطبوع تابستانی ( تهویه مطبوع سرد ) :این سیستم در ساختمان های اداری و فروشگاههای کوچک و بطور کلی جاهایی که سرما مورد نیاز باشد بکار می رود. و در ضمن باید ساختمان های مزبور در مناطقی باشند که در فصول دیگر احتیاجی به تولید گرما نداشته باشند.، در ضمن تهویه آنها توسط باز بودن پنجره ها انجام می گیرد .
5 ـ تهویه مطبوع کامل : این سیستم در سالن های تئاترها و سینماها و بعضی از ساختمانهای اداری و فروشگاههای بزرگ و بطور کلی در کلیه ساختمانهایی که در مناطقی هستند. که هر دو تهویه یعنی تهویه مطبوع زمستانی و تابستانی برای آنها مورد اهمیت است بکار می رود.، البته بایستی درنظر داشت که تهویه مطبوع هر منطقه ای ارتباط کامل با شرایط هوای آن منطقه دارد .که مهندس طراح می بایستی تشخیص دهد. که چه نوع سیستمی برای آن نوع ساختمان در آن ناحیه لازم است .
اکنون سیستمهای مختلف فوق و تقسیم بندی آنها به ترتیب زیر شرح داده می شود .:
سیستم تهویه ساده .
این سیستم به سیستمهای زیر تقسیم بندی می گردد :
الف ـ سیستم تهویه طبیعی Natural Vantilation .
تهویه بعضی از انواع ساختمانها را می توان تا حدودی بوسیله پنجره و اختلاف درجه حرارت داخل و خارج تأمین کرد . برای ساختمانهای صنعتی اغلب سیستم تهویه در نظر نمی گیرند. و هوا از پنجره ای باز داخل شده و از پنجره ای سقفی خارج می گردد. که پنجره سقفی یا بطور ساده است .یا به یک وانتیلاتور مکش مجهز می باشد .
باد می تواند مقدار زیادی هوا را در تابستان از داخل ساختمان عبور دهد.،خصوصاً موقعی که اختلاف دمای داخل و خارج کم بوده و تأثیر کمی در عمل تهویه داشته باشد ولی از طرف دیگر در زمستان اختلاف دما طوری است که می توان بوسیله باد تهویه بیش از اندازه نیز ایجاد نمود .در تهویه طبیعی پنجره ها می بایستی به گونه ای باشند .که تقریباً به یک اندازه از تمام اطراف اطاق باز باشند و می بایستی دارای مکانیسمی برای تنظیم باز بودن آنها درنظر گرفت .
سیستم های تهویه و تهویه مطبوع
تهویه در تابستان با استفاده از باد از طریق جریان افقی انجام می گیرد. اما مقدار زیادی از تهویه به علت اختلاف دما با جریان عمودی انجام می گردد . در این حالت بایستی دو منفذ وجود داشته باشد .یکی در بالای اطاق مانند پنجره سقفی یا پنجره سقفی مجهز به وانتیلاتور یا پنجره ساده بالای دیوار. یا مجهز به بادزن و پنجره ی دیگری در پایین ترین نقطه دیوار یا کف اطاق نصب شود.، چون عبور هوا در بالای اطاق از پنجره سقفی از داخل به خارج و برعکس از پنجره پایین از خارج به داخل است.
، لذا در بین این دو پنجره منطقه ای خنثی بوجود می آید و چنانچه منفذی در این منطقه قرار داده شود.،عمل تهویه بخوبی انجام نمی گیرد. زیرا اختلاف دما در این نقطه تقریباً صفر بوده و عمل تهویه نیز ناچیز است . مقدار هوایی که از داخل اطاق عبور می کند. علاوه بر اختلاف دما، به اختلاف ارتفاع بین پنجره ی ورودی و خروجی هوا و همچنین به اندازه سطح منافذ مزبور بستگی دارد.، در نتیجه مقدار هوایی که عبور می کند .به عوامل زیر بستگی دارد:
1 ـ اختلاف درجه حرارت.
2 ـ اختلاف ارتفاع بین پنجره خروجی و ورودی.
3 ـ میزان سطوح پنجره ورودی و خروجی.
ب ـ سیستم تهویه ساده مجهز به مکنده های سقفی.
سیستم های با مکنده های سقفی که در شکل 1 ـ 1 نشان داده شده است. طوری ساخته شده اند که از نظر نفوذ باران و تگرگ و برف شدید غیرقابل نفوذ بوده و ضمناً هوای خروجی از آنها بدون تأثیرپذیری از جهت جریان باد عبور می کند .و بعضی از آنها نیز طوری ساخته شده اند که علاوه بر از انجام عمل تهویه موجب تقویت عمل تهویه می گردند،یعنی در نتیجه اثر مکشی می کنند . مکنده های سقفی بخوبی مانع ورود باران و برف و طوفان می شوند. ، همچنین عمل تهویه را نیز بخوبی انجام می دهند ، البته نمی توان از آنها انتظار داشت .که تهویه کاملی راکه ما به آن نیاز داریم ایجاد نمایند، زیرا مقدار تهویه و شدت آن بستگی به اختلاف دما و شدت باد ایجاد مکش آن دارد.
ج ـ سیستم با مکنده های مکانیکی و سیستم همراه با هوا Mechanical System .
در ذیل انواع سیستمهای مختلف مکانیکی برای توزیع هوا را شرح می دهیم البته این سیستمها ربطی به اینکه برای تهویه مطبوع یا تهویه بکار می روند ندارد . سیستم های مکانیکی به دو دسته اصلی تقسیم.می شوند : .
1 ـ سیستم مرکزی که در آن هوا در یک مرکز اصلی تهیه می شود و توسط کانالها به قسمتهای مختلف توزیع می گردد .
2 ـ سیستم انفرادی که عبارت است از بادزنهای انفرادی که در نقاط مختلف ساختمان قرار داده می شود و در این سیستم کانال کشی وجود ندارد .
سیستم مرکزی را می توان به چند دسته تقسیم بندی کرد :.
الف ـ سیستم تهویه ساده ـ در اغلب سیستمهای تهویه گرما توسط رادیاتورها انجام می گردد. و تهویه توسط بادزن ها انجام می گیرد. که در نتیجه تولید هوایی معادل دمای هوای اطاق می نماید . در چنین سیستمی تهویه را می توان با هر دمایی که مورد نیاز است تهیه کرد. و اغلب این سیتم برای مدارس که فقط تهویه را در مدت کوتاهی لازم دارند بکار می رود. و برای تأمین دمای اطاقها با بکار بردن دما از رادیاتورها استفاده می شود . تنها مواقعی بادزن را بکار می اندازند که اطاقها شلوغ می گردد و اگر چنانچه سرمای مصنوعی نیز لازم است .این سرما توسط سیستم تهویه ساده تهیه می گردد زیرا نمی توان سرمای اطاقها را همانند گرما توسط رادیاتورهایابوسیله تشعشع و جابجا شدن تأمین کرد .
ب ـ سیستم هوای گرم ـ سیستمی است که در آن قسمتی از گرما بوسیله بادزن تأمین شده و بقیه بوسیله رادیاتور تأمین می گردد . در این سیستم عمل تهویه و انتقال هوای گرم بوسیله هوا تأمین می گردد .، با توجه به اینکه چه مقدار از هوا جهت تهویه و چه مقدار جهت انتقال گرما بکار برده
می شود. سیستم مزبور به دسته های زیر تقسیم بندی می شود :
1 ـ سیستمی که قسمتی از گرما بوسیله هوا و بقیه بوسیله رادیاتور تأمین می شود .
تهویه ی ترکیب با گرما، به عقیده برخی از مهندسین بهتر است که تهویه را بوسیله ی قسمتی از گرما ( در حدود ) بکار برد و بقیه گرما را توسط رادیاتورها تأمین نمود . در این مورد هوا با دمای بالاتر از دمای اطاق تهیه و به اطاقها توزیع می گردد. و در نتیجه میزان ناراحتی ساکنین از وزش هوا ( Draft ) کمتر خواهد بود ، ضمناً دمای اطاقها نیز بهتر تنظیم می گردد زیرا ترموستاتی که دمای هوا را در کانالها تنظیم می نماید. معمولاً دقیقتر از رادیاتورها گرما را کنترل می نماید . در این سیستم نیز دو روش وجوددارد :
1 ـ جریان هوا فقط برای انتقال گرمای تأمین کننده ی گرمای اطاق بکار برده می شود .
2 ـ قسمتی از هوا برای انتقال گرما و قسمتی برای تهویه بکار می رود .
2 ـ سیستمی که در آن هم گرما و هم تهویه توسط توزیع هوا انجام می گیرد.
در این سیستم رادیاتورها بکلی حذف شده و کلیه گرما توسط هوا تولید می گردد. و دمای هوایی که وارد اطاقها می شود. کاملاً به درجه حرارتی که برای تأمین گرمای اطاقها لازم است بستگی دارد . این نوع سیستم زیاد رضایت بخش نیست .، اما در مورد ساختمانهایی مانند مدارس ،. سالنهای کنفرانس یا دفاتر کار و ادارات که افراد می بایستی نزدیک پنجره بنشینند لازم است .از هوای سرد خارج که توسط منافذ پنجره ها وارد اطافها می شود .تأمین نمود و ضمناً رادیاتورهایی برای گرمای این مناطق وجود ندارد . نفوذ هوا و تغییر مکان آن و عمل جابجایی در اثر تماس با پنجره ها موضوع مهمی است. که می بایستی درنظر داشت.
، گاهی اوقات سیستم تهویه فقط برای تولید گرما بکار می رود. و عمل تهویه صرفاً مورد اهمیت نیست و هیچ هوای تازه ای هم از خارج وارد نمی شود . در این حال سیستم تهویه طوری طراحی می شود که تنها مقدار هوای لازم برای حمل مقدار گرمای لازم مورد احتیاج باشد. و این سیستم را اغلب Hot Blast Sy می نامند . این سیستم را در اغلب ساختمانهای کارخانجات و بعضی از ساختمانهایی که افراد زیادی در آن نیستند بکار می برند. و البته باید در نظر داشت که در ساختمانهای صنعتی و کارخانجات از واحدهای مولد گرما و تهویه به نام ( Unit Heater ) واحدهای گرم کننده به مقدار زیادی استفاده می شود .
سیستم های تهویه و تهویه مطبوع
د ـ سیستم انفرادی ـ قیمت زیاد کانال کشی و مقدار زیادی از فضای ساختمان که توسط کانال کشی اشغال می گردد. توجه متخصصین فن را در مورد ساختمانهایی که دو شرط فوق در آنها مورد اهمیت است. به این سیستم متوجه می نماید . در این سیستم واحدهای تهویه ( بادزنها ) و واحدهای مولد هوای گرم بطور انفرادی یک یا دو یا بیشتر در اطاقها قرار داده شده .البته انواع مختلفی از این سیستمها وجود دارد .
بعضی از واحدهایی که در ساختمانهای صنعتی بکار برده می شوند. هوا را تاحدودی گرم نموده و ضمناً هوا را به جریان می اندازند .( البته در این سیستم جریان هوا فقط برای توزیع گرما است .در بعضی از ساختمانها از هوای خارج نیز برای تهویه استفاده می شود .و با اتصال این دستگاهها به هوای خارج عمل تهویه نیز انجام گرفته. و ضمناً موضوع تصفیه ورطوبت زنی هوا هم در این واحدها انجام می گردد .
سیستم های تهویه و تهویه مطبوع
با نصب انواع واحدهای تهویه ( بادزنها ) بطور انفرادی در اطاقها می توان قسمت تهویه هوا را تأمین نمود و در صورت احتیاج به گرما از دستگاههای توزیع کننده گرما مانند رادیاتورها و کنوکتورها بطور جداگانه نیز استفاده کرد . از این سیستم گاهی اوقات برای تولید سرما و یا گرما استفاده می شود . واحدهایی که برای گرما و تهویه بکار برده می شوند در کتاب تأسیسات حرارت مرکزی شرح داده شده اند. و واحدهای تهویه مطبوع نیز در فصول بعد شرح داده خواهد شد . واحدهای تولید کننده گرما و تهویه
(Unit Heaters) به مقدار زیادی توسعه پیدا نموده و نتایج رضایت بخشی داده اند. و ضمناً با بوجود آوردن کنترل کننده دما ساختمان آنها تکمیل تر گردیده است . این دستگاهها برای تولید و توزیع سرما نیز نتایج رضایت بخشی داده اند .
تماس با ما
اینستاگرام وب سایت